مسئله دعا هنگام بلاها و گرفتاریها

گذشته از اینکه انسان از نظر فطری به وقت بلا و گرفتاری دست نیاز به درگاه ناجی جهانیان دراز می کند وظیفه اوست که در راحتی وآسایش هم دعا کند وخدای را بخواند چه ؛ آدمی بلحاظ ذاتی فقیر است وهرچه دارد از خدای دارد واین خداست که لحظه به لحظه از او نگهداری وحفاظت می کند و به او تاب وتوان می دهد. و دیگر اینکه ما درحوزه مالکیت خدا هستیم ودرعالم تکوین نه درعالم تشریع اختیاری نداریم. آیا سیل ، زلزله ، طوفانهای سهمگین و بیماریهای همه گیر و ... به فرمان انسان رقم می خورد یا اینکه به قدر وقضای الهی است؟
اگر به اختیار انسان بود اجازه برهم خوردن آرامش و امنیت را هیچگاه به هیچکس نمی داد. از اینرو وظیفه ما بندگان تسلیم و اطاعت از فرمانهای الهی و امیدواری همیشگی به درگاه الهی است. فرمان قطعی الهی به کارگیری همه سرمایه ها و امکانات بشری و دستگیری از یکدیگر در بلاها و گردابهاست و کوتاهی در این امر گناهی بزرگ به شمار می آید و امید به امدادهای آسمانی است که همیشه نجات بخش بوده است و همواره امید با خواندن و خواستن تحقق می یابد و ذات امیدواری ضدّ فرو پاشی اجتماعی و معنوی و بخش مهمی از فرآیند نجات می باشد خداوند سبحان می فرماید:
قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا. (فرقان/۷۷)
بگو: «اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم هيچ اعتنايى به شما نمى‌كند. در حقيقت شما به تكذيب پرداخته‌ايد و به زودى [عذاب بر شما] لازم خواهد شد.»

مسئله نجات بخشی

گرچه همه سنتهای الهی با مقیاسها وشاخصهای بشری سرانجام به یک قانون کلی نمی رسد و آدمی هراندازه بیشتر درباره نظامهای الهی فکر می کند بیشتر دچار حیرت و سرگردانی می شود. اما اینگونه هم نیست که خداوند سبحان هیچ قاعده ای را هم به بشر نفهماند. از نظر تجربه میدانی و آیه های قرآنی هرگاه بلا و گرفتاری برای افراد یا جوامع بشری پیش آمده است راه نجاتی هم به دنبال آن بوده است. که عده ای این راه را خود یا به مدد دیگران یافته اند هیچگاه اینگونه نبوده و نیست که در تاریکیها روزنه ای از نور نباشد. نظامی شاعر گفت:
نومید مشو ز چاره جستن کز دانه شگفت نیست رستن
کاری که نه زو امیدداری باشد سبب امیدواری
در نومیدی بسی امید است پایان شب سیه سپید است
در یک جمله پیامبران از نجاتی فراگیر هم خبر داده‌اندکه در فرآیند آن رهایی بشریت از تمام گرفتاریها رقم می خورد.
مهم این است که همه بخواهند ودر راه رسیدن به آن تلاش کنند. خداوند مهربان فرمود:
وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ (عنکبوت/۲۹)
و كسانى كه در راه ما كوشيده‌اند، به يقين راه‌هاى خود را بر آنان مى‌نماييم و در حقيقت، خدا با نيكوكاران است.

مسئله روزه داری در ماه رمضان

وجوب روزه داری شرائطی دارد که از جمله آنها این است که روزه ضرری برای بدن نداشته باشد. گاهی ضرر به اینگونه است که ایجاد بیماری و یا ضعف غیر قابل تحمل می کند و گاهی هم روزه موجب عدم بهبودی و طولانی تر شدن روند بهبودی و یا شدت بیماری می گردد و گاهی هم با روزه داری احتمال عقلایی ابتلا به بیماری می رود. در اینگونه موارد روزه داری بر شخص واجب نیست. و البته در مواردی خاص قضا یا کفاره یا هردو واجب می شود. و در شرائط کنونی شیوع ویروس کرونا با خود ارزیابی شخص و یا مراجعه به پزشکان مورد اطمینان می توان چگونگی پیشگیری از این بیماری را به دست آورد.
? پیشگیری با ماندن در خانه در صورت امکان(روزه واجب)
?پیشگیری با تقویت سیستم ایمنی بدن (روزه واجب)
?پیشگیری با مصرف خوردنی های سرشار از آب مثل سبزیجات به هنگام سحر (روزه واجب)
?پیشگیری با نوشیدن آب به مقدار ضروری در فاصله های کوتاه ( عدم وجوب روزه و وجوب امساک از غیر آب در طول روز )
آیت الله سیستانی در مورد امساک و پرهیز از غیر آب احتیاط واجب فرموده اند. به این معنی که می توان در این مورد به فقیهی دگر مراجعه کنیم و مجاز به مصرف غذا هم باشیم.

مسئله کمکهای مومنانه به نیازمندان

یاری کردن نیازمندان به تنهایی

در شرایط عادی کاری خوب و پسندیده است چه برسد به شرایطی که وضعیت اشتغال و اقتصاد عادی و متعادل نباشد و این قولی است که جملگی خردمندان جهان برآنند.
ولی باید به اثربخشی و چگونگی انجام آن توجه داشت. باید بدانیم که همه نعمتها از خداست و بدیهی است که تقدیم آنها به نیازمندان باید با کسب رضایت او همراه باشد. چنانکه می فرماید:
وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ ۚ وَمَا تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ(بقره/۲۷۲)
هر مالی را که انفاق کنید به سود خود شماست، و این در صورتی است که جز برای طلب خشنودی خدا انفاق نکنید.
روشن است که نیت تنها برای کسب خوشنودی خدا کافی نیست چگونگی انجام عمل هم باید مطابق دستورالعمل های الهی باشد. به طور مثال گاهی جنس کمکها مفید نیست و زمانی هم به آبروی دریافت کنندگان آسیب می زند و هنگامی دیگر منت به آنان روح و روانشان را تخریب می کندو...
اگر روزی ....محبت کردی بی منت! لذت بردی بی گناه! بخشیدی بدون شرط بدان که آن روز واقعا زندگی کردی....

مسئله اظهار نظرهای دینی

مطالعات اولیه در قرآن و سنت و مراجعه به عقل نشان می دهد که نظر دادن در دین با تکیه بر ظن و گمان زیانهای دنیوی و اخروی به همراه دارد و دستور خداوند است که فرماید:
وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا (اسرا/۳۶)
و از چیزی که به آن علم نداری [بلکه برگرفته از شنیده ها، ساده نگری ها، خیالات و اوهام است] پیروی مکن؛ زیرا گوش و چشم و دل [که ابزار علم و شناختند] موردِ بازخواست اند.
و همانطور که خداوند بالاتر از عقل ماست فرمانهایش نیز فراتر باشد ودر این مسیربه فقاهت و یقین نیازبسیار داریم و خداوند این نیاز را با وجود اهل البیت علیهم السلام برآورده می فرماید چه؛ آنان معدن علم و دانش الهیند. و بی شک تمسک و توسل به آن جانشینان خدای در زمین علم و یقین به همراه خواهد داشت.

مسئله محتوای تبلیغی رسانه ها

مصرعی از بیت معروف میر نجات اصفهانی (متوفی ۱۱۲۲ ه ق ) است که می گوید:
نیکی چه بدی داشت که یکبار نکردی
هر کس به محتوای قرآن و سنت ائمه اطهار علیهم السلام نیم نگاهی کند می یابد در این دو یادگار سنگین پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله اقیانوسی از مطالب تربیتی، اخلاقی، اعتقادی و... موج می زند و انسان خود را بی نیاز از مطالب دیگران می یابد. و واعظان و مداحان با ذکر مطالب مستند از این دو نور الهی می توانند به هدایت درست جامعه بپردازند و مردم عادی هم با بهره گیری از کلام آنها
در مسیر رشد و تعالی حرکت کنند. و حال چه نیازی است که در کلام خود از رؤیا ، حکایت های موهن، ذکر مصیبتهای غیر قابل باور و ... استفاده کنیم. خداوند سبحان می فرماید:
وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا (اسراء/۳۶)
و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن، زيرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد. و البته طبق این آیه مردم هم وظیفه دارند به مطالب موهن گوش فرا ندهند.

مسئله ارشاد معنوی دیگران

برخی اوقات کسی راه را گم می کند و زمانی هم شخصی دچار بیماری می شود و گاهی نیز فردی نیازمند می گردد و ...
ما با اطلاع از وضعیت آنان وظیفه داریم حداقل کمکی فکری به ایشان ارائه کنیم و البته وعده های الهی را هم در رسیدن به هدف مطرح می کنیم. به گواهی تاریخ و روایات برخی به هدف می رسند و شاد می شوند ولی عده ای هم در این راه ناکام می مانند و در ظاهر متحمل شکست می شوند و البته از این عده هم گروهی جبهه گیری هم می کنند و کار را به انکار خدا و نوامیس دینی می کشانند. در اینجا باید به این نکته توجه داشت که جهان بینی صحیح الهی چیست؟ بایدبین وظیفه وهدف فاصله اندازیم انجام وظیفه همیشه مساوی با رسیدن به هدف ظاهری نیست .راستی اگر آن دو رامساوی فرض کنیم چه اتفاقی می افتد. فرض تساوی وظیفه و رسیدن به هدف این است که بندگان هرچه از خدای بخواهند در همان زمان به دست آورند . واین به معنی آن خواهد بود که شکست و ناکامی اززندگانی بشریت رخت بربندد. و هماره پیروزی وکامروایی حکم فرما شود. و هرکس هرچه خواهد خدای آن را برآورد. و نتیجه ای که حاصل می شود این است که دست خدای بسته باشد و حکمت کارها تنها در کامروایی نقش بندد. در حالی که وجدان و خرد جمعی این نتیجه را نمی پذیرد. و چنانچه مدل نظام جهانی همین باشدحداقل فعالیت و کار خواهد بود و حداکثر بیکاری و انگیزه ای اندک برای کار وجود خواهد داشت. خدای می فرماید:
عَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُون.(بقره/۲۱۶)
بسا چيزى را خوش نمى‌داريد و آن براى شما خوب است، و بسا چيزى را دوست مى‌داريد و آن براى شما بد است، و خدا مى‌داند و شما نمى‌دانيد.
عقیده راستین این است که ما و دیگران درانجام وظیفه تلاش کنیم و حسن ظن به خدای داشته باشیم ونتیجه را به خدای واگذار کنیم و با تسلیم به خواست او بگوئیم:
وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ(غافر/۴۴)
كارم را به خدای مى‌سپارم؛ خداست كه به حال‌ بندگان بيناست.
تو بندگي چو گدايان به شرط مزد مکن که دوست خود روش بنده پروري داند
غلام همت آن رند عافيت سوزم که در گداصفتي کيمياگري داند.

مسئله آلودگی حرمهای ائمه علیهم السلام ومساجد

مکانهای مقدس از نظر شریعت اسلام قابل آلوده شدن به نجاسات ، میکروبها و ویروسهاست و هیچ دلیلی بر پاکیزگی دائمی آنها نداریم بنابر این در فرض آلوده شدن این مکانها وظیفه ما پاکیزه سازی و ضد عفونی کردن آنها خواهد بود چنانکه از صدر اسلام مسلمانان در حرمها و مساجد به انجام این وظیفه اهتمام داشته اند و اگر حضور و اجتماع افراد موجب شیوع و ابتلا به بیماری شود باید از ورود آنها در این مکانها جلو گیری شود. و تعطیل کردن این مکانها در فرض حفظ جان انسانها وظیفه مسلم شرعی ‌خواهد بود. بدیهی است که این مسئله با قداست و شفابخشی آن مکانها منافات ندارد. به طور مثال آیات قرآن از نظر لفظ ومعنی قدرت شفابخشی به اذن الهی دارد ولی با وجود این ، فتوای همه فقیهان این است که هنگام مس آیات باید وضو داشته باشیم و آلوده ساختن آنها به نجاسات حرام است و اگر نجس شد واجب است اقدام به تطهیر کنیم. و دیگر اینکه سنت اکثری الهی این نیست که شفابخشی این مکانها همیشه شامل همه افراد در هر حالتی باشد و اگر چنین باشد دست خدا بسته خواهد بود و هیچ اختیاری در عدم شفا بخشی نخواهد داشت و مرگ انسانها هم در اثر بیماری نباید وجود داشته باشد در صورتی که مصلحت و خیر انسانها همیشه در بقا و عافیت نیست و سرانجام همه فانی خواهیم شد و باید دانست که شفا همواره باذن و مشیت و اراده و ... خداست و بقا مختص اوست.

بر چه کسانی کفاره واجب است؟

1.شخصی که باید قضای روزه را در مدت یازده ماه مانده تا ماه رمضان بعد می‌گرفته؛ ولی تأخیر انداخته و نتوانسته تا رمضان سال بعد قضای روزه را بگیرد.
2. مریض سالانه‌ای که کل سال مریض است و اصلاً نمی‌تواند روزه بگیرد یا قضا کند. ولی اگر پس از ماه رمضان خوب شد، باید روزه‌های ازدست‌رفته را قضا کند و در صورتی که قبل از رمضان سال بعد قضا نماید کفاره ندارد.
3. زنان باردار و زنان شیرده که به خاطرضرر در ماه رمضان روزه دار نبودند اگر چه هم پس از ماه رمضان فوری قضای روزه‌هایشان را بگیرند،
4.افراد پیری که می توانند روزه‌ بگیرند؛ ولی برایشان مشقت دارد واگر به طور کلی نتوانند روزه‌ بگیرند کفاره وقضا ندارند.